Tình trạng gần 900,000 người có giấy phép lao động (Work Permit) tại Canada hết hạn và không có hướng định cư trong năm 2024-2025 đang gây ra nhiều lo ngại. Sự thay đổi chính sách nhập cư, quy trình cấp phép và tình hình kinh tế khiến nhiều lao động rơi vào tình trạng không chắc chắn về tương lai. Bài viết này sẽ phân tích nguyên nhân, tác động và các giải pháp có thể giúp những người lao động bị ảnh hưởng.

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này

1. Thay đổi chính sách nhập cư của Canada

Chính phủ Canada đã có nhiều thay đổi trong các chương trình nhập cư, ảnh hưởng trực tiếp đến người lao động nước ngoài:

• Siết chặt quy trình cấp Work Permit: Chính phủ Canada đã giảm số lượng giấy phép lao động cấp mới.
• Tăng tiêu chuẩn định cư: Một số chương trình định cư yêu cầu trình độ tiếng Anh cao hơn hoặc kinh nghiệm làm việc dài hơn.
• Giảm chỉ tiêu nhập cư qua chương trình đề cử tỉnh bang (PNP): Điều này khiến nhiều lao động có tay nghề bị loại khỏi quy trình xét duyệt.

2. Ảnh hưởng từ nền kinh tế và chính trị

• Khủng hoảng kinh tế sau đại dịch COVID-19: Chính phủ tập trung ưu tiên cho người lao động trong nước, hạn chế số lượng lao động nước ngoài.
• Thay đổi chính trị: Việc chuyển giao quyền lực trong Đảng Tự do Canada có thể ảnh hưởng đến các chính sách nhập cư.
• Quan hệ thương mại với Mỹ: Các biện pháp thuế quan và hạn chế thương mại với Mỹ cũng tác động đến thị trường lao động Canada.

3. Những hạn chế của chương trình định cư

• Post-Graduation Work Permit (PGWP) không còn tự động giúp định cư: Trước đây, nhiều sinh viên quốc tế có thể xin định cư dễ dàng thông qua PGWP, nhưng giờ đây, quy trình đã trở nên khó khăn hơn.
• Giới hạn Job Approval Letter (JAL) trong các chương trình tỉnh bang: Chính phủ Canada đã cắt giảm 50% chỉ tiêu của chương trình định cư tỉnh bang (PNP), ảnh hưởng đến những người lao động mong muốn xin thường trú nhân.

Ảnh hưởng đối với người lao động và doanh nghiệp

1. Người lao động nước ngoài

• Mất quyền làm việc hợp pháp: Những người có Work Permit hết hạn nhưng không đủ điều kiện gia hạn sẽ không thể tiếp tục làm việc.
• Rủi ro bị trục xuất: Nếu không có tình trạng hợp pháp, lao động có thể bị yêu cầu rời khỏi Canada.
• Khó khăn tài chính: Không có việc làm đồng nghĩa với việc không có thu nhập, tạo áp lực lớn về tài chính.

2. Doanh nghiệp Canada

• Thiếu hụt lao động trầm trọng: Các ngành nghề như nông nghiệp, công nghệ, y tế, dịch vụ bị ảnh hưởng nặng nề.
• Tăng chi phí tuyển dụng: Các doanh nghiệp phải tìm cách tuyển lao động địa phương với mức lương cao hơn.
• Giảm năng suất và hiệu suất kinh tế: Thiếu lao động có thể làm chậm tốc độ tăng trưởng kinh tế của Canada.

Các chính sách nhập cư mới ảnh hưởng đến định cư

1. Giới hạn chương trình Đề cử tỉnh bang (PNP)

Các tỉnh như Saskatchewan, Ontario, British Columbia đã giảm mạnh số lượng hồ sơ được xét duyệt, khiến người lao động có tay nghề thấp khó có cơ hội nhập cư.

2. Thắt chặt Express Entry

Hệ thống Express Entry ưu tiên những ứng viên có điểm CRS cao, làm giảm cơ hội của những người chỉ có kinh nghiệm làm việc tại Canada mà không có bằng cấp cao.

3. Hạn chế gia hạn Work Permit

Một số Work Permit hiện nay chỉ có thể gia hạn một lần thay vì gia hạn nhiều lần như trước đây.

Dự báo và giải pháp cho người lao động

1. Dự báo tương lai

• Tình trạng này có thể kéo dài đến 2025 do chính phủ tập trung vào các chính sách bảo hộ lao động trong nước.
• Sẽ có các chương trình nhập cư mới nhưng có thể yêu cầu trình độ tiếng Anh cao hơn và kinh nghiệm làm việc lâu dài hơn.

2. Giải pháp cho người lao động

• Tìm kiếm các chương trình định cư khác: Một số tỉnh vẫn có chính sách mở cửa cho người lao động tay nghề cao.
• Nâng cao trình độ tiếng Anh: Điều này giúp tăng cơ hội xin PR (Permanent Residency).
• Liên hệ luật sư di trú: Để tìm kiếm các phương án hợp pháp nhằm duy trì tình trạng cư trú hợp lệ.

Tác động của tình trạng này đến cộng đồng người Việt tại Canada

Người Việt tại Canada chiếm một phần không nhỏ trong số những lao động nước ngoài bị ảnh hưởng bởi tình trạng này. Những vấn đề chính mà cộng đồng đang đối mặt bao gồm:

• Gián đoạn cuộc sống: Nhiều gia đình đang sinh sống ổn định tại Canada có nguy cơ bị buộc phải rời đi.
• Khó khăn trong việc chuyển đổi tình trạng nhập cư: Không dễ dàng để chuyển từ Work Permit sang các diện định cư khác nếu không có sự chuẩn bị trước.
• Ảnh hưởng đến thế hệ trẻ: Con cái của những lao động này có thể bị gián đoạn việc học nếu gia đình không thể tiếp tục ở lại Canada.

Cộng đồng người Việt cần chủ động tìm kiếm thông tin từ các hội nhóm, diễn đàn di trú và kết nối với chuyên gia tư vấn để tìm giải pháp phù hợp.

Kết luận

Tình trạng gần 900,000 người có Work Permit hết hạn và không có hướng định cư tại Canada trong năm 2024-2025 là một vấn đề đáng lo ngại. Người lao động cần chuẩn bị trước bằng cách tìm hiểu các chính sách nhập cư mới, nâng cao trình độ bản thân và tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chuyên gia di trú. Chính phủ Canada cũng cần có các biện pháp linh hoạt hơn để đảm bảo nền kinh tế không bị ảnh hưởng tiêu cực bởi tình trạng thiếu hụt lao động.